Bron van foto’s en teksten
De foto’s en een groot deel van de teksten zijn overgenomen uit een gedenkboek dat is samengesteld in opdracht van de Directie der Verenigde Koninklijke Papierfabrieken Van Gelder Zonen, ter herdenking van het feit, dat in 1748 de naam Van Gelder zijn intrede deed in de Nederlandse papierindustrie; 150 jaar Van Gelder Zonen. Het gedenkboek is uitgegeven in het jaar 1934. Het Nederlands is aangepast aan deze tijd. De teksten zijn herschreven om de aan te laten sluiten bij de afzonderlijke foto’s.
Het gedenkboek is geschreven door Dr. Jane de Iongh in 1932
Werken in de Papiermolen
In juni 1869 werd van S.J. Pannekoek te Apeldoorn de papierfabriek “De Eendracht” gekocht met aanhorigheden en verdere landerijen. Dit was een van de talrijke kleine Gelderse papiermolens, die slechts met één schepkuip werkte. De koopsom bedroeg ƒ34.150,40. Al wilde Van Gelder een ouderwets product in ere herstellen, toch liet de firma niet na de nieuwe fabriek zo modern mogelijk uit te rusten. Het scheppen zou met een handvorm geschieden, maar er was niets op tegen om bij de bereiding van de papierstof van machines gebruik te maken. De fabriek werd uitgerust met een stoommachine van 10 PK, voorts met een draaiende lompenketel met bleekerij en met een geheel nieuwen hamermolen, naar Veluwse trant, die niet met stoom, maar met waterkracht werd gedreven.
Interieur van een oudere Veluwse papiermolen. Op de rug gezien de papierschepper met tegenover hem de koetser. De schepper en de koetser met zijn helpers werken nog precies zoals men het twee eeuwen geleden placht te doen.
In de fabriek van geschept papier te Apeldoorn wordt volgens andere methoden gewerkt, nadat de papierstof op de hierboven beschreven wijze is bereid. Daar is in de eerste plaats nog de oude schepkuip, waarmede speciale bestellingen worden vervaardigd. De schepper en de koetser met zijn helper arbeiden nog precies zoals men het twee eeuwen geleden placht te doen.
De vellen gaan precies als eeuwen geleden naar de droogschuur, waar ze in kleine stapels tegelijk worden opgehangen. Niet over de lijnen van vijgentouw, zoals vroeger, maar tussen houten klampen, volgens de methode, die in de Oud-Hollandse molens voor de kostbare papieren werd toegepast. In de moderne droogschuur zijn echter de uitvindingen van onzen tijd toegepast: er is centrale verwarming en de hete lucht wordt met kracht tussen de hangende bundels papier doorgeblazen.
Het gerede product wordt eerst nauwkeurig geïnspecteerd en wordt in kleine stapels verpakt en opgeslagen in het papiermagazijn.
Onderstaand nog meerdere elementen uit het boek van 150 jaar Van Gelder en Zonen
Bron: 150 jaar Van Gelder Zonen door Dr. Jane de Iongh 1934